Stel je voor: een drukke CEO heeft een secretaresse waarover hij niet echt tevreden is. Hij ziet dat ze haar best doet om al zijn afspraken in te plannen, maar hij vindt haar niet snel en daadkrachtig genoeg. Ondertussen krijgt hij in het weekend altijd leuke verzoeken binnen, die hij op eigen houtje inplant en elke maandag weer bij haar neerlegt.

Volgens Marijke Spanjersberg staren we ons bij samenwerkingsproblemen vaak blind op competenties en persoonlijkheden, maar kijken we te weinig naar de context en de relatie zelf. ‘It’s not personal, it’s the system,’ zeggen systeemdenkers vaak.

‍

Goede bedoelingen

Wil je de grotere context van een probleem zien, zegt Spanjersberg, dan moet je bereid te zijn ‘een foto te maken waar je zelf op staat’. Dus: niet alleen kritisch zijn op de ander, maar ook op jezelf.

‘De meeste mensen handelen vanuit de beste bedoelingen,’ aldus de psycholoog. Zo kan bovenstaande CEO denken dat hij zijn secretaresse werk uit handen neemt door zelf afspraken in te plannen, maar ondertussen schopt hij haar planning door de war. Spanjersberg wil maar zeggen: goede bedoelingen kunnen alsnog een negatief effect hebben.

‍

Improductieve herhaling

Wanneer je als ondernemer denkt: ‘zo gaat het nou altijd’ of ‘moet ik dit echt nog een keer uitleggen?’ dan doe je er volgens Spanjersberg goed aan om niet alleen naar het probleem zelf te kijken, maar ook naar de context en alle betrokkenen. ‘Dan zit je in een improductieve herhaling en is het tijd om een systeembril op te zetten.’

Tot slot een tip die je meteen in de praktijk kunt brengen: als je bij jezelf merkt dat je in bepaalde situaties steeds op dezelfde manier reageert – je krijgt bijvoorbeeld verwijt en schiet direct in de verdediging – probeer de volgende keer dan eens op een andere manier te reageren.

Spanjersberg: ‘Het maakt niet uit hoe. Elke verandering is al een doorbreking van een patroon dat je niet langer dient.’

De tips uit deze podcast:

1. It’s not personal, it’s the system; kijk bij problemen niet alleen naar iemands competenties maar ook altijd naar de context;

2. Er zijn geen losse problemen, problemen zitten altijd aan mensen vast;

3. Probeer te luisteren naar het verlangen achter het verwijt.

‍

Links:

• http://www.systeemdenkenindepraktijk.nl/ – het boek van Marijke met tips over hoe je systeemdenken je bedrijf kunt toepassen